De Trommelaar in de Stad - 2020
50 x 40 cm
olieverf en borduurwerk op papier, op canvas
foto ©kunstenaar

Ontstaan van “De Trommelaar in de Stad”

Tijdens de eerste Lock Down van de Corona pandemie, wordt de grens tussen Nederland en België afgesloten. Kort nadat deze historische grensafsluiting wordt opgeheven, bezoek ik het atelier van Jenetta de Konink ter voorbereiding van haar tentoonstelling “Drumroll and Moments of Seriousness “.

In deze expositie toont Jenetta recente kunstwerken waaronder het werk “De Trommelaar in de Stad”. Het maakt deel uit van de schilderijenreeks “De Trommelaar”. Deze serie is ontstaan in het voorjaar 2020 tijdens de uitbraak van de Coronapandemie. Het vreselijke Covid-19 virus veroorzaakt bij de kunstenaar, en ongetwijfeld bij iedereen op deze aardbol, een gemoedsbeweging van angst, twijfel en onzekerheid. Deze moeilijke tijd overbrugt Jenetta door via de schilderskwast haar gevoelens te kanaliseren.

Inspiratiebron

Bij toeval vindt de kunstenaar op sociale media een inspirerend beeld. De screenshot uit de film “Die Blechtrommel” (naar het gelijknamige boek van Gunter Grass uit 1959) trekt onmiddellijk haar aandacht. Deze foto toont Oskar Matzerath, een nogal vreemd jongetje met een trommel. Op zijn derde levensjaar valt dit hyperintelligent kind van de trap en komt hij op zijn hoofd terecht. Omwille van de hypocrisie van de grotemensenwereld waarin hij leeft, wenst Oskar op dat moment om niet meer te willen groeien. Hij wil eeuwig kind blijven. Oskar is sindsdien een onberekenbaar, bijna gevaarlijk mannetje én tegelijk een klein en angstig kind. De wereld lijkt om hem te draaien. Hij slaat alles gade, maakt de meest erge verschrikkingen mee, maar blijft bewust toeschouwer in het verhaal. Bij dreigend gevaar gebruikt hij zijn voornaamste wapens namelijk zijn trommel en zijn stem. Op deze manier bepaalt hij deels onbewust zijn eigen en andermans leven met soms desastreuze gevolgen.

De trommel krijgt een centrale plaats in deze reeks

Jenetta de Konink herleidt het magische-surrealistische verhaal van Oskar tot een serie schilderijen met een sterke beeldtaal. Niet het hoofdpersonage maar de blikken trommel krijgt in deze reeks de centrale plaats op het doek. Het muziekinstrument heeft de eigenschap om de spanning op te drijven en een gebeurtenis te begeleiden naar zijn climax. Een trommel is voor Jenetta ook een universeel symbool voor het aankondigen van gevaar, in dit geval het Coronavirus. De kunstenaar ervaart het tromgeroffel als een wake up call aan haar en de wereld, dat het zo niet verder kan.

Beeldanalyse

Het schilderij “De Trommelaar in de Stad” is een werk van 50 x 40 cm. Jenetta werkt hier op bruin inpakpapier dat gelijmd is op een canvasdoek alvorens ze begint met schilderen. Papier is voor haar de ideale ondergrond om verf smeuïg te kunnen aanbrengen.

De directe en trefzekere toets van de olieverf op het kunstwerk verraadt hier een enorme noodzaak om dreigend gevaar weer te geven. De overwegend grijs-zwarte achtergrond in contrast met de witte huid van de trommel, versterkt het gevoel van naderend onheil. De zwarte drumstokken doorpriemen dit woelige, witte oppervlak en veroorzaken onrust in het beeld. Het alarmerend tromgeroffel lijkt synchroon te lopen met de zichtbaar, vloeiende penseelbewegingen. Hierdoor straalt het kleine kunstwerk een enorme energie en dynamiek uit.

Omwille van haar affiniteit met textiel, zoekt Jenetta in tweedehandswinkels doorleefde stukken stof en tapijt. Ze gebruikt het als medium om ongeremder te kunnen schilderen. Heel intuïtief worden kleine lapjes stof door de kunstenaar in de pasteuze verf gedrukt om contrast, diepte en omkadering te bekomen. Onderaan in dit schilderij heeft Jenetta driehoekige borduurlapjes gekleefd tussen de bloedrode kleurvlakken van de trommel. Het oog van de toeschouwer wordt heen en weer geslingerd tussen deze geometrische vlakjes en de langwerpige strook van rode en groene borduursteken bovenaan het schilderij. In combinatie met de olieverf zorgen ze enerzijds voor een enorme gelaagdheid. Anderzijds creëren ze een bepaalde speelsheid en beweging die de zwaarte van het geschilderde thema verlicht.